500

Grieken en Romeinen

(50 voor Christus - 500 na Christus)

In onze omgeving begint dit tijdvak met de komst van de Romeinen, die voor het eerst iets over onze omgeving hebben opgeschreven. De Romeinen hadden veel kennis verzameld door hun vele veroveringen en hadden een groot imperium (rijk). Zij namen een groot deel van de Griekse cultuur over en verspreidden deze tot ver in Europa. De gewoontes van veroverde gebieden en stammen, zoals de Germanen, werden op aangepaste wijze opgenomen in de Romeinse cultuur. Toen in de vijfde eeuw het Romeinse Rijk door Germaanse volken ten val werd gebracht, trokken de Romeinen zich terug uit onze omgeving.

Door archeologische opgravingen weten we dat in de eerste drie eeuwen (na Chr.) in Bergen op Zoom Romeinse pottenbakkers actief zijn geweest. Ook hebben in die periode schippers en handelaren regelmatig een offerplaats op het Thaliaplein bezocht. Dit weten we door de honderden aardewerk amforen en een groot aantal munten die daar gevonden zijn. En door de vele, hier gemaakte aardewerk kommen die over een groot deel van België en Nederland teruggevonden zijn. De Schelde was voor de Romeinen een belangrijke route om vanuit de Noordzee verder het land in te komen en handelsplaatsen te bereiken.

Bewoners Brabantse Wal

Het veengebied rondom de Brabantse Wal was onbewoonbaar, maar de zandgrond  van de Brabantse Wal (Ossendrecht tot net voorbij Lepelstraat) wel. De grond bestaat vooral uit onvruchtbaar stuifzand.
In de oudheid waren er enkele plekken waar mensen woonden, o.a. in Bergen op Zoom (Kijk in de Pot en op het Scheldestrand), in Lepelstraat, langs de Brabantse Wal en langs de Schelde (Scaldis). Voor zover wij nu weten behoorden ze tot de Frisiavones stam.

Dit waren vermoedelijk boeren (graan- peulvruchten- raapzaad) en/of verzamelaars (noten en fruit). Ze woonden tijdelijk op een stuk land, maar trokken weer verder als de grond niets meer opleverde. Dit zwerven zorgt er ook voor dat er weinig bouwresten zijn gevonden.

In de tweede eeuw vertrekken de meeste bewoners en groeit het bos weer snel aan. De Romeinen noemden dit dan ook: ‘Terra Incognita’. Aan het eind van de tweede eeuw, begin derde eeuw komt er een nieuwe volksstam deze kant op.
Dit zijn de Salische Franken. Zij gaan hier weer wonen en werken.
(Misschien wonen daarom zoveel mensen die Franken heten hier op en rond de Brabantse Wal?)

Bron: Gemeente Bergen op Zoom, afdeling archeologie

Video

Lauwerkrans

De Romeinen droegen bij bijzondere gelegenheden lauwerkransen op hun hoofden. Een lauwerkrans is gemaakt van in elkaar hangende takken en bladeren van de laurierplant. 

Lauwerkransen werden bij de Grieken al gedragen. Daar kregen bijvoorbeeld winnaars van sportwedstrijden of Olympische Spelen een lauwerkrans geschonken. Bij de Romeinen is de betekenis van de lauwerkrans meer het symbool van het overwinnen, bijvoorbeeld van een vijand. Ook eikenbladkransen werden soms gebruikt.

De Romeinen vierden hun overwinningen vaak uitgebreid. Een lauwerkrans was dan ook het ultieme symbool voor de overwinning, de eer en de glorie. Keizers en generaals droegen tijdens hun triomftochten vaak lauwerkransen nadat ze een oorlog hadden gewonnen. De Romeinen geloofden zelfs dat een lauwerkrans bescherming bood tegen onweer. Zo zou keizer Tiberius een lauwerkrans hebben gedragen tijdens onweersbuien.  

Omdat de bladeren van een laurier altijd groen blijven, had de lauwerkrans voor de Romeinen ook de betekenis van eeuwig leven en vriendschap.

Het schijnt zelfs dat de beroemde keizer Caesar een lauwerkrans droeg om zijn kaalheid te verbergen. Maar of dit echt waar is…?

Lauwerkransen werden ook gedragen door winnaars van sportwedstrijden of spelen.

Speel zelf een spelletje Rota.

Bron: SchoolTV

Offeren

In het centrum van Bergen op Zoom zijn op het Thaliaplein bij opgravingen grote aantallen amforen en munten aangetroffen. Daar lag in de Romeinse tijd een klein ven (waterplaats), dat gebruikt werd als offerplaats. De gevonden amforen en munten zijn geofferd aan de goden door handelaren om een behouden vaart en goede winst af te smeken.

Voor de Romeinen waren goden heel belangrijk. Door te geloven in veel verschillende goden, konden de Romeinen een verklaring vinden voor zaken in het dagelijks leven. En door de goden te vriend te houden, konden ze mogelijk ook invloed uitoefenen op deze zaken, zoals een goede gezondheid, een goede reis, goede handel, een goede afloop van een oorlog of een goede oogst. Daarom offerden de Romeinen vaak aan de goden. Ze offerden voedsel, voorwerpen en zelfs dieren. Dit offeren gebeurde vaak met allerlei rituelen, zoals dans en gezang. Er waren huisaltaren en tempels om in of bij te offeren, maar ook heilige (en soms mysterieuze) plaatsen als bergen of meertjes of bomen werden als offerplaats gebruikt.

Tijdens feesten werd vaak ook geofferd en werden spellen gespeeld.

Speel een spelletje Rota

Bron: Gemeente Bergen op Zoom, afdeling archeologie